Ιωάννης Μαλάλας

ENGLISH

Κατά τὸν μεσαίωνα οἱ ἀσχολοῦμενοι περὶ τήν ἱστοριαν ἀντέγραφον τὰ διάφορα γεγονότα ἀνεξάρτητα τὸ ἕν ἀπό τὸ ἄλλο, κατὰ χρονολογικήν σειράν καὶ χωρὶς νὰ ἐνδιαφέρωνται διά τὴν ὑπάρχουσαν μεταξὺ τῶν γεγονότων σχέσιν. Αἱ τοιαῦται ἀφηγήσεις λεγονται χρονικά, οἱ ἐπιδιδόμενοι εἰς τὴν ἀναγραφὴν αὐτῶν λέγονται χρονογράφοι, ἡ δὲ ἐργασία των χρονογραφία. Ἐκ τῶν βυζαντινῶν χρονογράφων ὁ κυριώτερος εἶναι ὁ  Ἰωάννης Μαλάλας. Πληροφορίαι ἀκριβεῖς, περί τοῦ βίου του δέν ὑπάρχουν.

Ο Ιωάννης Μαλάλας ή Μαλέλας (περ. 491 - 578) ήταν Βυζαντινός χρονογράφος από την Αντιόχεια. Το όνομα Μαλάλας είναι πιθανώς συριακή λέξη που σημαίνει «ρήτωρ». Του αποδόθηκε πρώτη φορά από τον Ιωάννη τον Δαμασκηνό. Η απόδοση του επωνύμου ως Μαλέλας εμφανίστηκε αργότερα, επί βασιλείας Κωνσταντίνου Ζ'. Θεωρείται πατέρας της Βυζαντινής χρονογραφίας.

Ο Μαλάλας εκπαιδεύτηκε στην Αντιόχεια, όπου ήταν μάλλον νομικός, αλλά μετακόμισε στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο του Ιουστινιανού (πιθανώς μετά τη λεηλασία της Αντιόχειας από τους Πέρσες το 540) . Γνωρίζουμε επίσης, από τον ίδιο, ότι ταξίδεψε στην Θεσσαλονίκη και την Πανειάδα . Έγραψε την Χρονογραφία του σε 18 βιβλία, η οποία θεωρείται ως η "παλαιοτέρα σωζομένη ἐν ἐπιτομῇ Βυζαντινὴ χρονογραφία". Η αρχή και το τέλος των βιβλίων αυτών έχουν χαθεί. Τα κείμενα που μας σώζονται ξεκινούν με την μυθολογία της αρχαίας Αιγύπτου και τελειώνουν με την εκστρατεία του Μαρκιανού, ανηψιού του Ιουστινιανού, στην βόρειο Αφρική το 563 (πιστεύεται ότι το πλήρες κείμενο σταματούσε στον θάνατο του Ιουστινιανού) .

Λόγος ΙΓ'
ΧΡΟΝΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ
Μετὰ δὲ τὴν βασιλείαν Μαξίμου Λυκιννίου ἐβασίλευσεν ὁ θειότατος καὶ πιστότατος, ὁ υἱός Κωνσταντίου τοῦ Χλωροῦ, Κωνσταντίνος ὁ μέγας, τῇ πρὸ ὀκτὼ καλάνδων αὐγούστων ἐπί τῆς ὑπατείας Σεβήρου καὶ Μαξιμιλιανοῦ καὶ ἔμεινε βασιλεύων ἔτη λβ'. ἦν δὲ μακρός, πυρρός, μεγαλόψυχος, ἥσυχος, θεοφιλής.
— Απόσπασμα από την Χρονογραφία του Μαλάλα

Η εξιστόρησή του εστιάζει κυρίως στην Αντιόχεια και την Κωνσταντινούπολη, αλλά εκτός από τα γεγονότα σχετικά με τον Ιουστινιανό και τους διαδόχους του, η υπόλοιπη είναι μικρής ιστορικής χρησιμότητας. 

Ο συγγραφέας στηρίζεται στον Ευσέβιο Καισαρείας και άλλους συγγραφείς και φαίνεται πως αναμιγνύει πραγματικές ιστορίες με μύθους και εικόνες από την Βίβλο. Το 18ο βιβλίο του που ασχολείται με τον Ιουστινιανό είναι γεμάτο με στοιχεία της αυτοκρατορικής προπαγάνδας. 

Ο Μαλάλας ήταν υποστηρικτής της εκκλησίας και του κράτους και πραγματικός υπερασπιστής του θεσμού της μοναρχίας. Στη δουλειά του, ο Μαλάλας χρησιμοποιεί αρκετές προγενέστερες πηγές (π.χ. τον Ευστάθιο Επιφανέα) και το έργο του απευθύνεται όχι στους μορφωμένους αλλά στους μοναχούς και τον απλό κόσμο, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά από χρονογράφο της εποχής του. 

Στον γραπτό του λόγο χρησιμοποιεί ακατάπαυστα λέξεις της καθομιλουμένης γλώσσας (όπως τεχνική ορολογία και γραφειοκρατικούς όρους) και παρά την επικείμενη στροφή της αυτοκρατορίας από τα λατινικά στα ελληνικά, εκείνος παραθέτει τους λατινικούς όρους παράλληλα με τους ελληνικούς. Το γενικότερο ύφος γραφής του είναι απλό, αποδίδοντας την επιθυμία του να επικοινωνήσει απευθείας με τον αναγνώστη μέσω της σύγχρονης ελληνικής γλώσσας όπως αυτή είχε εξελιχθεί στα χρόνια του.

Το έργο του Μαλάλα απέκτεισε μεγάλη φήμη και χρησιμοποιήθηκε πολύ μέχρι τον 9ο αιώνα. Μεταφράστηκε στα σλαβικά τον 10ο αιώνα ενώ κομμάτια του εμφανίζονται επίσης στην Ιστορία των Περασμένων Χρόνων που ήταν γραμμένη στα αρχαία Ρωσικά . Το αυθεντικό σύγγραμα φυλάσσεται σήμερα τόσο σε συντομευμένη μορφή όσο και σε επιμέρους τμήματα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Χρονογραφία του Μαλάλα

Πηγή/Φωτογραφία/Βιβλιογραφία

Thurn, Ioannis Malalae Chronographia

Sameh Farouk Soliman. «Center of Hellinic Studies, Harvard Univercity».

Geoffrey Horrocks, Greek: A History of the Language and its Speakers (Longman Linguistics Library, 1997: ISBN 0582307090), p. 180.

Thurn, Ioannis Malalae Chronographia, σελ. 2.

Warren Treadgold, A History of Byzantine State and Society (Stanford University Press, 1997: ISBN 0-8047-2421-0), p. 267.

Horrocks, Greek, σελ. 179-81, q.v. για λεπτομέρεις λεκτικών και συντακτικών όρων; δες επίσης σελ. 181-82 για κείμενο του Μαλάλα με μεταφράσεις που δείχνουν πώς θα ακούγονταν τα γραπτά του στην καθομιλουμένη Ελληνική της εποχής του (αγγλικά).

Oleg Tvorogov, Хроника Иоанна Малалы.

Catholic Encyclopedia (1910 ed.), John Malalas

Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Malalas, John". Encyclopædia Britannica. 17 (11th ed.). Cambridge University Press.

E. Jeffreys, B. Croke, and R. Scott (eds.), Studies in John Malalas (Sydney: Australian Association for Byzantine Studies, 1990) (Byzantina Australiensia, 6), pp. 1–25. 

David Woods, "Malalas, Constantius, and a Church-inscription from Antioch," Vigiliae Christianae, 59,1 (2005), pp. 54–62. 

J. H. W. G. Liebeschuetz, "Malalas on Antioch," in Idem, Decline and Change in Late Antiquity: Religion, Barbarians and their Historiography (Aldershot, Ashgate, 2006) (Variorum Collected Studies).