Θέατρο Νικόπολης

ENGLISH

Η Νικόπολη, στη σημερινή χερσόνησο της Πρέβεζας στη νοτιοδυτική Ήπειρο, η πόλη που χτίστηκε σε ανάμνηση της Νίκης του Οκταβιανού Αυγούστου επί του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας στη ναυμαχία του Ακτίου το 31 π.Χ., βρίσκεται σε απόσταση μόλις 6 χλμ. από τη σύγχρονη πόλη της Πρέβεζας, πρωτεύουσας του ομώνυμου Νομού.
Το Θέατρο της Νικόπολης βρίσκεται στο «Προάστειο» (Στράβων), ένα ιερό χώρο – τέμενος στο βόρειο τμήμα της Νικόπολης εκτός των τειχών της ρωμαϊκής περιόδου.

Το θέατρο της ρωμαϊκής Νικόπολης είναι το πρώτο μνημείο που παρατηρεί ο επισκέπτης, όταν έρχεται στο χώρο από τα βόρεια. Βρίσκεται στο Προάστειο, βόρεια της τειχισμένης πόλης, νοτιοανατολικά του μνημείου του Αυγούστου και ανατολικά του σταδίου. Πρόκειται για εντυπωσιακό οικοδόμημα, που κατασκευάσθηκε στις αρχές του 1ου αι. μ.Χ. μαζί με άλλα δημόσια κτήρια της πόλης. Λειτουργούσε κυρίως κατά τη διάρκεια των Νέων Ακτίων, αγώνων που είχαν θρησκευτικό χαρακτήρα και τελούνταν προς τιμή του Απόλλωνα. Μάλιστα, κατάλογοι ακτιονικών, που έχουν βρεθεί στο τέμενος του Απόλλωνα, αναφέρουν ότι στο θέατρο πραγματοποιούνταν αγώνες ποιητών, σοφιστών, κωμωδών, τραγωδών, κηρύκων, σαλπιγκτών, κιθαριστών, φωνασκών, αυλητών και παντομίμων. 

Το θέατρο κατασκευάσθηκε στην πλαγιά ενός λόφου και για την καλύτερη προστασία του από σεισμούς, γύρω από το κοίλο του κτίστηκε ψηλός εξωτερικός καμπύλος τοίχος, που ενισχύθηκε με αντηρίδες. Ένας πλατύς διάδρομος, το διάζωμα, χώριζε το κοίλο σε δύο τμήματα, το θέατρο και το επιθέατρο και στις άκρες του υπήρχαν δύο μεγάλες είσοδοι, που στεγάζονταν με καμάρα. Ο εξωτερικός προστατευτικός τοίχος διέθετε δύο σκάλες για την πρόσβαση στα εδώλια των θεατών, οι οποίοι έρχονταν στο θέατρο από το ιερό του Απόλλωνα. Πάνω στο κοίλο υπήρχε περιφερική στοά, στην οποία πιθανότατα κατέφευγαν οι θεατές κατά τη διάρκεια κάποιας ξαφνικής καταιγίδας. Από τη στοά αυτή έχουν σωθεί μόνο οι πεσσοί που στήριζαν τη στέγη. Τα καθίσματα του κοίλου, που ήταν πλινθόκτιστα, έχουν καταστραφεί, ενώ η προεδρία, δηλαδή η πρώτη σειρά εδωλίων για τους επισήμους, ήταν λίθινη. Η ορχήστρα, όπως και το κοίλο, είχε σχήμα κανονικού ημικυκλίου. Η σκηνή ήταν ψηλή, πιθανόν διώροφη (χαρακτηριστικό γνώρισμα της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής) με τρεις αψιδωτές εισόδους στην πρόσοψη, μέσω των οποίων επικοινωνούσε με το λογείο, το χώρο ανάμεσα στη σκηνή και την ορχήστρα, όπου δίνονταν οι παραστάσεις. 

Στο μνημείο τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει εργασίες στερέωσης, κυρίως στους τοίχους της σκηνής και στους πεσσούς της στοάς του επιθεάτρου.

Η αρχιτεκτονική του προκαλεί το θαυμασμό. Εχει αναστηλωθεί το έτος 1965 από τον αρχαιολόγο Αναστάσιο Ορλάνδο. Μέχρι το έτος 1997 γίνονταν εκεί παραστάσεις μουσικές και θεατρικές, στά πλαίσια των «Νικοπόλειων», οπότε απαγορεύτηκαν για λόγους στατικής ασφαλείας. Η «ΙΒ Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων», απαγόρευσε τις παραστάσεις κάθε είδους στο Ωδείο Νικοπόλεως λόγω «κινδύνων κατάρρευσης και ανάγκης αναστηλωτικών εργασιών». Το έτος 2001 ομάδα ειδικών αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων, επισκέφθηκε το Ωδείο και μελέτησε σχέδιο για την αναστήλωσή του με ένταξη των εξόδων στο 3ο Κοινοτικό πλαίσιο στήριξης. Το Ρωμαϊκό Ωδείο Νικοπόλεως κτίστηκε κατ εντολήν του Αυτοκράτορα Αύγουστου Οκταβιανού, και η χωρητικότητά του είναι 700-1000 άτομα. Σε αυτό έχουν δώσει μεταξύ άλλων παραστάσεις, ο μουσικός Ρός Ντέϊλυ (1992), ο αείμνηστος κλαρινίστας Βασίλης Σούκας (1992), και ο πιανίστας Δημήτρης Σγούρος (1996) και πολλές χορωδίες από όλο τον Κόσμο. Το έτος 2005, ο Δήμος και άλλοι φορείς ζήτησαν την επαναλειτουργία του Ωδείου Νικοπόλεως, και ο Αρχαιολόγος κ. Κωνσταντίνος Ζάχος τάχθηκε επιφυλακτικώς θετικά πάνω στο θέμα.

Πηγές / Βιβλιογραφία / Φωτογραφίες

Χαράλαμπος Γκούβας: «Η Ιστορία του Νομού Πρέβεζας», 2009
Γκούβας Χαράλαμπος: «Η Έπαυλη του Μάνιου Αντωνίνου. Τοπογραφία και Φωτογράφηση», Πρέβεζα , 2006, εφημερίδα Τοπική Φωνή.
Γκούβας Χαράλαμπος: «Η Ιστορία του Νομού Πρέβεζας», έκδοση του Ιδρύματος «’Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Πρέβεζας Χαράλαμπος Γκούβας», Πρέβεζα, 2009.
Δικτυακό Περιοδικό «Θερμοϋδραυλικός»: Ιστοσελίδα: http://www.thermoydravlikos.gr,.
Ιστοσελίδα Μηχανικών Πολυτεχνείου: «Αρδευτικά έργα αρχαιότητας» http://www.geocities.com/sfetel/gr/plumb_waters_g.htm.
Εγκυκλοπαίδεια: «Wikipedia» Αγγλική και Ελληνική έκδοση.
Εγκυκλοπαίδεια: «Britannica»
Εγκυκλοπαίδεια: «Microsoft Encarta».
Εγκυλοπαίδεια: «Δομή»
http://www.preveza.gr/
Εκκλησία της Ελλάδος: «Παύλος Πρώτος μετά τον Ένα», Εκδόσεις: Κλάδος Εκδόσεων Επικοινωνιακής και Μορφωτικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 2001, σελ. 73. Εγκυκλοπαίδεια
Ζάχος Κωνσταντίνος: «Η Έπαυλη του Μάνιου Αντωνίνου στη Νικόπολη», έκδοση ΙΒ Εφορείας Αρχαιοτήτων, 2005.
https://el.wikipedia.org
Ιδρυμα «Μουσείο Τεχνών & Επιστημών Χαράλαμπος Γκούβας»: http://prevezamuseum.spaces.live.com
Νικόπολις: Δύο περίπατοι, Συλλογικό έργο: Αθηνά Κωνσταντάκη, Μαρία Σκανδάλη, Ελένη Συνεσίου, επιμέλεια: Βούλα Γ. Σοφοπούλου, φωτογράφηση: Νίκος Δ. Καράμπελας, Αθηνά Κωνσταντάκη, Χάρης Μπίλιος, 1η έκδ., Πρέβεζα, Ίδρυμα Ακτία Νικόπολις, 2000, ISBN 960-7660-08-0, ISBN 978-960-7660-08-4
http://www.culture.gr/
Κορομηλά Μαριάννα: «Εν τω Σταδίω», εκδόσεις Άγρα, 2004.
Μπαχαρνίκου Μιλένα: «Ρωμαϊκό Υδραγωγείο Νικόπολης».
Παπαδήμας Γεώργιος: «Άκτια», έκδοση 1992,
http://www.diazoma.gr/
Πρακτικά 2ου Διεθνούς Συμποσίου για τη Νικόπολη, που έγινε 11-14 Σεπτεμβρίου 2002 στην Πρέβεζα.
Σαμσάρης Κ. Δημήτρης: Η Άκτια Νικόπολη και η "χώρα" της (Νότια Ήπειρος - Ακαρνανία). Ιστορικογεωγραφική και επιγραφική συμβολή, Θεσσαλονίκη 1994
Υπουργείο Πολιτισμού: Ιστοσελίδα «Οδυσσέας»: «Ρωμαϊκό Υδραγωγείο Νικόπολης».
Υπουργείο Πολιτισμού: Ιστοσελίδα «Οδυσσέας: «Αρχαία Νικόπολη»
Φουρίκης Πέτρος: «Νικόπολις Πρέβεζα», έκδοση 1930, επανέκδοση Δωδώνης 2007,
Χυτήρη Τάνια: «Νικόπολις», ιδία έκδοση 2007
G.F.Hertzberg – Καρολίδου: «Ιστορία της Ελλάδος επί της Ρωμαϊκής Κυριαρχίας», Αθήναι 1902.
Le Quien: «Oriens Christianus», Parisiis, 1740, τόμος ΙΙ, σελίδα 134.
Runciman Steven Sir: «Βυζαντινός πολιτισμός», εκδόσεις Γαλαξίας-Ερμείας.