Κεραμική, μια πανάρχαια τέχνη, χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το αργιλόχωμα. Όταν αναμείξουμε το αργιλόχωμα με νερό θα προκύψει μία πλαστική μάζα η οποία μπορεί να πάρει οποιαδήποτε μορφή. Στη συνέχεια αφήνουμε το αντικείμενο να ξεραθεί στον αέρα και κατόπιν το ψήνουμε σε κατάλληλους φούρνους. Τα αντικείμενα μπορούν να διακοσμηθούν με διάφορα σχήματα και χρώματα, να καλυφθούν με ειδικά υλικά για να αποκτήσουν γυαλιστερή επιφάνεια και κατόπιν ξαναψήνονται.
O όρος κεραμικά υλικά έχει ευρύτερη χρήση και περιλαμβάνει όλα τα ανόργανα μη μεταλλικά υλικά που έχουν υποστεί θερμική κατεργασία σε υψηλές θερμοκρασίες (>1000°C) είτε κατά το στάδιο της επεξεργασίας είτε κατά το στάδιο της εφαρμογής. Ο όρος προέρχεται από το προάστιο Κεραμεικός της αρχαίας Αθήνας όπου κατασκευάζονταν ψημένα προϊόντα από πηλό.
Παραδοσιακά κεραμικά προϊόντα είναι οι γλάστρες, τα κεραμίδια , οι στάμνες, τα πιάτα, τα πλακάκια, τα είδη υγιεινής, οι πορσελάνες, τα τούβλα.
ΕΊΔΟΣ
Αλάβαστρο
Αμφορέας
Αμφορίσκος
Αρύβαλλος
Ασκός
Αστράγαλος
Μπάλα Βάζο
Μπάλα
Βαλσαμάριον
Λεκάνη
Καλάθι
Ποτηρι ζεσεως
Κουβαρίστρα
Bolsal
Μπουκάλι
Γαβάθα
Μαγκάλι
Κανωπικό αγγείο
Δισκοπότηρο
Χους
Κίστα
Φλιτζάνι
Κύπελλο Σκύφος Θραύσμα
Κύλινδρος
Καλούπι
Ντίνος
Δίσκος
Πιάτο
Δόλιο
Κέρατα
Επιχυση
Επίνητρο
Εξάλειπτρον
Τρέφων
Βάζο πρόσωπο
Ψάρια
Φλάσκα
Χωνί
Σιταποθήκη
Λήκυθος
Υδρία
Κάλαθος
Κάνθαρος
Κέρνος
Κλεψύδρα
Koθόν
Κοτύλη
Κρατήρας
Κρατήρας καμπάνα
Κρατήρας, Κάλυκας
Κρατήρας, Στήλη
Κρατήρας, έλικας
Κύαθος
Λάγυνος
Λακαινα
Λάμπα
Λέβητας
Γαμικός λέβητας
Λεκανίδα
Λήκυθος
Λήκυθος, κοντόχονδρος
Καπάκι
Αργαλειό Βάρος
Λουτήρα
Λουτροφόρο
Λύδιον
Μαστοειδής
Μαστός
Μενταγιόν
Κούπα
ΝΕΣΤΟΡΗΣ
Οινοχόη
Ολλα
Ολπη
Oon
Παναθηναϊκός αμφορέας
Πατέρα
Πελίκη
Φιάλη
Φορμισκος
Πίναξ
Πίθος
Τιμητική πλακα
Πλάκα
Πλεμοχη
Ρόδι
Ψυκτηρ
Πυξίδα
Κουδουνίστρα
Κόσκινο
Σίτουλα
Σκύφος
Σβούρα
Ψεκαστήρας
Στάμνος
Στάση
Αναβολέα Jar
Σουρωτήρι
Δίσκος
Τρίποδο
Trozzella
Μυροδοχείο
O όρος κεραμικά υλικά έχει ευρύτερη χρήση και περιλαμβάνει όλα τα ανόργανα μη μεταλλικά υλικά που έχουν υποστεί θερμική κατεργασία σε υψηλές θερμοκρασίες (>1000°C) είτε κατά το στάδιο της επεξεργασίας είτε κατά το στάδιο της εφαρμογής. Ο όρος προέρχεται από το προάστιο Κεραμεικός της αρχαίας Αθήνας όπου κατασκευάζονταν ψημένα προϊόντα από πηλό.
Παραδοσιακά κεραμικά προϊόντα είναι οι γλάστρες, τα κεραμίδια , οι στάμνες, τα πιάτα, τα πλακάκια, τα είδη υγιεινής, οι πορσελάνες, τα τούβλα.
Η Αγγειοπλαστική είναι μία από τις αρχαιότερες τέχνες και έχει να κάνει με την κατασκευή κυρίως πήλινων αγγείων. Αποτελεί κατηγορία της κεραμικής τέχνης, που αναφέρεται στον πηλό και σε όλες τις μορφές που μπορεί να πάρει.Η αρχαία ελληνική κεραμική παρέχει πληροφορίες για την καθημερινή ζωή, τη θρησκεία, τη μυθολογία, το θέατρο.Στην ουσία η κεραμική, ικανοποιούσε από την Προϊστορική εποχή, τις διάφορες ανάγκες της καθημερινής ζωής του ανθρώπου για κάποια στοιχειώδη σκεύη.
Οι άνθρωποι έπλαθαν αγγεία και ειδώλια από πηλό, ενώ αργότερα χρησιμοποίησαν τον πηλό για να φτιάξουν πλίθινα σπίτια. Όταν έμαθαν να χρησιμοποιούν τη φωτιά, άρχισαν να ψήνουν τα πήλινά τους, για να τα κάνουν ανθεκτικά (5η-6η χιλιετία π.Χ.).Τα πρώτα σημάδια κατοίκων από κεραμικά ευρήματα ανακαλύπτονται στην Κρήτητο 7000 π.Χ.ενώ τα πρώτα πήλινα αγγεία της Νεολιθικής περιόδου εμφανίζονται γύρω στο 6000 π.Χ. Η ιστορία της αγγειοπλαστικής στην Ελλάδα δηλαδή μέχρι σήμερα συμπληρώνει τα 8000 χρόνια συνεχούς πορείας.
Όσον αφορά τον Ελλαδικό χώρο, η αγγειοπλαστική αρχικά ακμάζει στην Κρήτη στα πρώτα Μινωϊκά χρόνια 3000-2100 π.Χ.και φτάνει στην μεγαλύτερή της ακμή στα μέσα Μινωϊκά 2100-1580 π.Χ. με την μορφή πήλινων σκευών που περιείχαν έλαια και αλοιφές . Την εποχή αυτή ξεχωρίζουν τα καμαραϊκά αγγεία.
Χρονοδιάγραμμα
Η αρχαία ελληνική κεραμική παρέχει πληροφορίες για την καθημερινή ζωή, τη θρησκεία, τη μυθολογία, το θέατρο, γενικά για την εποχή.
Τα αγγεία κατασκευάζονταν στον τροχό, ακολουθούσε η ένωση των επιμέρους τμημάτων, το στέγνωμα, η διακόσμηση και το ψήσιμο. Τη διαδικασία αυτή περιγράφει μία σειρά πινάκων που βρέθηκαν κοντά στην Κόρινθο, ενώ η πρώτη αναφορά του γεωμετρικού τροχού γίνεται από τον Όμηρο.
Οι περίοδοι
Πρωτογεωμετρική εποχή (1100/1050-950)
Γεωμετρική (900-700)
Ανατολίζουσα περίοδος (700-630)
Μελανόμορφος ρυθμός (620-450)
Ερυθρόμορφος ρυθμός (525-330)
Κατά τα ελληνιστικά χρόνια.Παράλληλα πολλοί τρόποι διακόσμησης (γραπτή, εγχάρακτη, εμπίεστη) και γι’ αυτό για την κεραμική της εποχής αυτής χρησιμοποιείται απλώς ο όρος ελληνιστική. Συνηθισμένη ήταν η κατασκευή μελανόμορφων αγγείων με την εμβάπτιση τους σε μελανό κάνωπα, ενώ μετά το 100 π.Χ. ξεκινά η παραγωγή ερυθρόμορφων αγγείων. Τα περισσότερα ρωμαϊκά αγγεία είναι ερυθρόμορφα.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας έχουμε και αβαφή αγγεία.
Πρωτογεωμετρική εποχή (1100/1050-950)
Γεωμετρική (900-700)
Ανατολίζουσα περίοδος (700-630)
Μελανόμορφος ρυθμός (620-450)
Ερυθρόμορφος ρυθμός (525-330)
Καθ’ όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας έχουμε και αβαφή αγγεία.
Πρωτογεωμετρική εποχή
(1050-900 π.Χ.) Ο όρος αναφέρεται στην επικράτηση των γεωμετρικών σχημάτων στη διακόσμηση της κεραμικής.
Γεωμετρική εποχή
Διαχωρίζεται στην πρώιμη (900-850), μέση (850-750) και ύστερη γεωμετρική εποχή (760/750-700). Την πρώιμη, η επιφάνεια του αγγείου καλύπτεται με μελανό χρώμα και γάνωμα, ενώ προσθέτουν ζώνες με φωτεινά γεωμετρικά κοσμήματα. Κατά τη μέση περίοδο, κατασκευάζονται μεγάλου μεγέθους αγγεία που χρησιμεύουν ως ταφικά σήματα.
Διαχωρίζεται στην πρώιμη (900-850), μέση (850-750) και ύστερη γεωμετρική εποχή (760/750-700). Την πρώιμη, η επιφάνεια του αγγείου καλύπτεται με μελανό χρώμα και γάνωμα, ενώ προσθέτουν ζώνες με φωτεινά γεωμετρικά κοσμήματα. Κατά τη μέση περίοδο, κατασκευάζονται μεγάλου μεγέθους αγγεία που χρησιμεύουν ως ταφικά σήματα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο αμφορέας του Διπύλου, με ύψος 1,55μ, που απεικονίζει την πρόθεση του νεκρού. Τεχνική της διακόσμησης είναι η σκιαγραφία, που σημαίνει ότι οι μορφές αποδίδονται μαύρες/μελανές χωρίς λεπτομέρειες ή βάθος. Δειλά-δειλά κάνουν την εμφάνισή τους υδρόβια πτηνά και ζώα, ενώ υπάρχει μεγάλη ποικιλία γεωμετρικών σχημάτων (π.χ. μαίανδροι απλοί και σύνθετοι).
Μεγάλου μεγέθους κρατήρες που παριστάνουν την εκφορά του νεκρού και αρματοδρομίες που παραπέμπουν στα «άθλα επί Πατρόκλω» της Ψ. Χαρακτηριστικές της εποχής και οι πυξίδες που φέρουν κάλυμμα διακοσμημένο με τα προσφιλή θέματα της εποχής, δηλαδή, την ανθρώπινη μορφή, το άλογο και το άρμα. Σε ένα αγγείο έχουμε διακόσμηση με θέμα ζατρικίου, αγκυλωτούς σταυρούς και γραμμές σε σχήμα S. Στην εποχή αυτήν ανήκουν οι πρώτες αφηγηματικές αλλά και μυθολογικές παραστάσεις.
Ανατολίζουσα περίοδος
Περίπου το 730 π.Χ. εμφανίζεται στην Κόρινθο ο μελανόμορφος ρυθμός, προερχόμενος ίσως από ανατολικές επιδράσεις, συγκεκριμένα από ανάλογη εργασία σε μέταλλο ή ελεφαντοστό. Έχουμε παραστάσεις ζώων και φυτών, ενώ κυριαρχούν οι καμπύλες γραμμές.
Περίπου το 730 π.Χ. εμφανίζεται στην Κόρινθο ο μελανόμορφος ρυθμός, προερχόμενος ίσως από ανατολικές επιδράσεις, συγκεκριμένα από ανάλογη εργασία σε μέταλλο ή ελεφαντοστό. Έχουμε παραστάσεις ζώων και φυτών, ενώ κυριαρχούν οι καμπύλες γραμμές.
Πρωτοαττική κεραμική
Την ίδια περίοδο στην Αθήνα, οι εκεί καλλιτέχνες ξεπερνούν το γεωμετρικό ρυθμό, αλλά δεν αποδίδουν με εγχάραξη το περίγραμμα των μορφών.
Την ίδια περίοδο στην Αθήνα, οι εκεί καλλιτέχνες ξεπερνούν το γεωμετρικό ρυθμό, αλλά δεν αποδίδουν με εγχάραξη το περίγραμμα των μορφών.
Η πρωτοαττική κεραμική (700-630) διακρίνεται σε πρώιμη (700-675), μέση (675-650) και ύστερη (650-630). Την περίοδο αυτή έχουμε μεγάλου μεγέθους κοσμήματα, καμπυλόγραμμες και τεθλασμένες γραμμές, αλλά και μυθολογικές παραστάσεις.
Προσφιλή σχήματα είναι ο λουτροφόρος αμφορέας και η λουτροφόρος υδρία. Περίφημο αγγείο της μέσης πρωτοαττικής κεραμικής είναι το αγγείο του Ζωγράφου του Πολύφημου, που βρίσκεται στο μουσείο της Ελευσίνας και φέρει την παράσταση της τύφλωσης του Κύκλωπα στο λαιμό και στην κυρίως ζώνη την καταδίωξη του Περσέα από τις γοργόνες. Ο Πολύφημος εικονίζεται να κρατάει κάνθαρο, οι εταίροι του Οδυσσέα αποδίδονται με σκιαγραφία, αλλά ο ίδιος ο ήρωας με περίγραμμα και λευκό χρώμα.
Μελανόμορφος ρυθμός
Από το 600 π.Χ. ο μελανόμορφος ρυθμός της Αθήνας ξεπερνά την Κόρινθο και κυριαρχεί στις αγορές της Μεσογείου. Πολλά μελανόμορφα αγγεία βρέθηκαν σε τάφους των ετρουσκικών νεκροπόλεων, με την ανακάλυψη των οποίων το 18ο αιώνα και τη δημιουργία των πρώτων συλλογών το β’ μισό του αιώνα ξεκίνησε το ενδιαφέρον για την ελληνική κεραμική.
Από το 600 π.Χ. ο μελανόμορφος ρυθμός της Αθήνας ξεπερνά την Κόρινθο και κυριαρχεί στις αγορές της Μεσογείου. Πολλά μελανόμορφα αγγεία βρέθηκαν σε τάφους των ετρουσκικών νεκροπόλεων, με την ανακάλυψη των οποίων το 18ο αιώνα και τη δημιουργία των πρώτων συλλογών το β’ μισό του αιώνα ξεκίνησε το ενδιαφέρον για την ελληνική κεραμική.
Ο πρώτος αγγειογράφος που υπέγραφε τα έργα του είναι ο Σοφίλος. Σε ένα λέβητα που βρίσκεται πάνω σε ένα υποστατό, στην πάνω ζώνη του οποίου έχουμε το γάμο του Πηλέα και στην κάτω ζώα.
Μία μοναδική σε ποιότητα παράσταση του Διονύσου σε κύλικα είναι έργο του Εξηκία, ενός πολύ προικισμένου αγγειογράφου, στον οποίο αποδίδεται η επινόηση του καλυκωτού κρατήρα.
Η αρέσκειά τους την απόδοση της λεπτομέρειας τον οδήγησε στη δημιουργία εξαίρετων έργων. Ένας άλλος νεωτερισμός που εισήγαγε ήταν η επάλειψη με κόκκινο χρώμα του φόντου της παράστασης για την απόδοση του βάθους.
Το αγγείο Francois, ένας ελικωτός μελανόμορφος κρατήρας, με πολλά θέματα, 260 μορφές και επιγραφές που ονομάζουν ως και αντικείμενα (π.χ. ΚΡΕΝΕ) είναι σταθμός στην εξέλιξη της μελανόμορφης κεραμικής πριν τον Εξηκία.
Ερυθρόμορφος ρυθμός
Από τους μαθητές του Εξηκία, συγκεκριμένα το Ζωγράφο του Ανδοκίδη, και μέσα στο εργαστήριό του πρέπει να δημιουργήθηκε ο ερυθρόμορφος ρυθμός. Τα πρώτα αγγεία του ρυθμού φέρουν μελανόμορφη παράσταση από τη μία πλευρά και ερυθρόμορφη με διαφορετικό θέμα από την άλλη, γνωστά ως δίγλωσσα. Η διακόσμηση αρχικά ήταν ανθέμια κατά το μελανόμορφο ρυθμό και αργότερα κατά τον ερυθρόμορφο.
Από τους μαθητές του Εξηκία, συγκεκριμένα το Ζωγράφο του Ανδοκίδη, και μέσα στο εργαστήριό του πρέπει να δημιουργήθηκε ο ερυθρόμορφος ρυθμός. Τα πρώτα αγγεία του ρυθμού φέρουν μελανόμορφη παράσταση από τη μία πλευρά και ερυθρόμορφη με διαφορετικό θέμα από την άλλη, γνωστά ως δίγλωσσα. Η διακόσμηση αρχικά ήταν ανθέμια κατά το μελανόμορφο ρυθμό και αργότερα κατά τον ερυθρόμορφο.
Άλλοι δύο αγγειογράφοι της ομάδας αυτής είναι ο Ευθυμίδης και ο Φιντίας, που είναι λίγο μεγαλύτεροι από τον Ευφρόνιο. Πρώτη φορά στο έργο της ομάδας αυτής εμφανίζεται το θέμα των ανακεκλιμένων εταίρων, οι οποίες παριστάνονται καλυμμένες από το Φιντία και ολόγυμνες από τον Ευφρόνιο.
Οι εταίρες απεικονίζονται σε τολμηρές στάσεις, με το σώμα, δηλαδή, να στρέφεται με ελευθερία κινήσεων en face, Ύ και προφίλ, ενώ γίνεται προσπάθεια απόδοσης του βάθους.
Ο Ζωγράφος του Βερολίνου αναπαριστούσε στα αγγεία του μορφές μεμονωμένες. Η κάθε πλευρά ενός αγγείου παριστάνει μία μνημειακή μορφή ένα σύμπλεγμα μορφών, όχι πολυπρόσωπες παραστάσεις ή ζώνες. Συνήθως οι παραστάσεις των δύο πλευρών συνδεόταν. Σε αυτόν ανήκει και το αγγείο με την παράσταση του Ηρακλή που κουβαλάει τον τρίποδα του Απόλλωνα, αλλά και του συμπλέγματος Σατύρου, Ερμή και Διονύσου. Οι λεπτομέρειες των μυών φαίνονται με αραιωμένο πηλό, ενώ τα εξωτερικά περιγράμματα αποδίδονται με σχεδόν ανάγλυφη χάραξη.
Την ίδια εποχή δρα και ο Ζωγράφος του Κλεωφράδη. Συνηθίζει να διακοσμεί τα αγγεία με πολυπρόσωπες αφηγηματικές παραστάσεις. Γνωστή είναι μία παράστασή της άλωσης της Τροίας σε υδρία, στην οποία οι κινήσεις των μορφών αποδίδουν τη συναισθηματική τους κατάσταση. Είναι ο ζωγράφος της έντονης έκφρασης
Η επόμενη γενιά δέχεται επιδράσεις από τους μεγάλους ζωγράφους, π.χ. τον Πολύγνωτο το Θάσιο, που αποδίδουν το βάθος και την ψυχολογική κατάσταση των μορφών. Κυρίως επηρεάστηκε ο Ζωγράφος των Νιοβιδών (460 π.Χ.). Σε έναν καλυκωτό κρατήρα ζωγραφίζει τις μορφές σε διαφορετικά επίπεδα για να δώσει το βάθος (μέθοδος για την οποία έχουμε διεξοδική περιγραφή από τον Παυσανία για τη λέσχη των Κνιδίων), ενώ λευκές γραμμές δηλώνουν το έδαφος και το μισό σώμα ορισμένων μορφών φαίνεται να κρύβεται από ένα έξαρμα του εδάφους.
Στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα ανήκει ο Ζωγράφος του Αχιλλέα, μορφή που ταυτίζεται από ορισμένους με το Δορυφόρο του Πολύκλειτου. Ο ίδιος ζωγράφισε κυρίως πολλές λευκές ληκύθους, που χρησίμευαν ως ταφικά αγγεία, η επιφάνειά του καλυπτόταν με ένα λευκό επίχρισμα, το οποίο δε χρησιμοποιούνταν σε αγγεία που προορίζονταν για οικιακή χρήση, και εκεί δηλώνονταν οι μορφές με λεπτομέρειες.
Οι λευκές λήκυθοι, όμως, δεν αποτελούν καινοτομία του Ζωγράφου του Αχιλλέα αλλά υπήρχαν ήδη από την πρώιμη κλασική εποχή το λεγόμενο αυστηρό ρυθμό. Σε μία λήκυθό του που βρίσκεται στο μουσείο του Μονάχου παρουσιάζεται μία καθιστή Μούσα που παίζει κιθάρα. Για το ιμάτιο χρησιμοποιεί χρώμα κοκκινωπό και για την κιθάρα καφετί. Το τέλος του 5ου αιώνα οι παραστάσεις των λευκών ληκύθων επηρεάζονται από τους μεγάλους ζωγράφους Απολλόδωρο, Ζεύξι και Παρράσιο, για τον οποίο λεγόταν ότι απέδιδε τον όγκο των σωμάτων μόνο με τη χρήση περιγράμματος.
Πλούσιος ρυθμός
Μετά το 425 π.Χ. ο πλούσιος ρυθμός, με ποικιλία μορφών, χρωμάτων, πολυτέλεια, προσωποποιήσεις αφηρημένων εννοιών, με κυριότερο εκπρόσωπο τον Ζωγράφο του Μαρσύα. Σε μία παράσταση της επιλογής του Πάρι έχουμε στεφάνια, ερωτιδείς, επίπεδα και απόδοση των ενδυμάτων με πολλές πτυχώσεις. Τα τέλη του 5ου αιώνα η Ανατολή με τέθριππο και κάτω παράσταση γιγαντομαχίας. Φαίνεται ότι είναι επηρεασμένος από τα μεγάλα έργα της γλυπτικής.
Μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, καθώς δεν υπήρχε ζήτηση, αναπτύχθηκαν τα αγγειοπλαστικά εργαστήρια της Μεγάλης Ελλάδας, γρήγορα, όμως, τα αθηναϊκά απευθύνθηκαν σε νέες αγορές, κυρίως της Νότιας Γαλλίας (π.χ. Μασσαλία) και του Πόντου (π.χ. Κανωκάπειον Κριμαίας, σημερινό Kirtz).
Περίπου το 370 π.Χ. εμφανίζεται ένα νέο στυλ που θυμίζει τον πλούσιο ρυθμό με θέματα του γυναικωνίτη, του γάμου, λατρείας, με μορφές σε τολμηρές στάσεις και πλούσια χρώματα (γαλάζιο, πράσινο). Εκπρόσωποι του ρυθμού είναι ο ζωγράφος του Μαρσύα και ο Ζωγράφος των Ελευσινίων.
Στην Αγία Πετρούπολη βρίσκεται ένας γαμικός λέβης του Ζωγράφου του Μαρσύα, που απεικονίζει την προσφορά του στη νύφη, που κάθεται σε δίφρο μετά το γάμο.
Παναθηναϊκοί αμφορείς
Ο παναθηναϊκός αμφορέας είναι το ειδικό εκείνο αγγείο το οποίο περιείχε το λάδι που δινόταν στους νικητές των Παναθηναίων. Ο αριθμός των αμφορέων που δινόταν στο νικητή ποίκιλε ανάλογα με τη δυσκολία του αθλήματος. Στη μία όψη των παναθηναϊκών αμφορέων εμφανιζόταν πάντα η Αθηνά, δοσμένη με αρχαϊστικό τρόπο. Κατά τα μεταγενέστερα χρόνια, προστέθηκαν δύο κίονες στο κιονόκρανο των οποίων βρισκόταν πετεινοί ή αγάλματα της Ειρήνης, του Τριπτόλεμου και του Πλούτου. Μάλλον για πρώτη φορά παναθηναϊκοί αμφορείς μοιράστηκαν το 560 π.Χ. και κατασκευάζονταν μέχρι το 400. Για την περίοδο 492-412 φέρουν το όνομα του επώνυμου άρχοντα, γεγονός που καθιστά εύκολη τη χρονολόγησή τους.
Μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, καθώς δεν υπήρχε ζήτηση, αναπτύχθηκαν τα αγγειοπλαστικά εργαστήρια της Μεγάλης Ελλάδας, γρήγορα, όμως, τα αθηναϊκά απευθύνθηκαν σε νέες αγορές, κυρίως της Νότιας Γαλλίας (π.χ. Μασσαλία) και του Πόντου (π.χ. Κανωκάπειον Κριμαίας, σημερινό Kirtz).
Περίπου το 370 π.Χ. εμφανίζεται ένα νέο στυλ που θυμίζει τον πλούσιο ρυθμό με θέματα του γυναικωνίτη, του γάμου, λατρείας, με μορφές σε τολμηρές στάσεις και πλούσια χρώματα (γαλάζιο, πράσινο). Εκπρόσωποι του ρυθμού είναι ο ζωγράφος του Μαρσύα και ο Ζωγράφος των Ελευσινίων.
Στην Αγία Πετρούπολη βρίσκεται ένας γαμικός λέβης του Ζωγράφου του Μαρσύα, που απεικονίζει την προσφορά του στη νύφη, που κάθεται σε δίφρο μετά το γάμο.
Παναθηναϊκοί αμφορείς
Ο παναθηναϊκός αμφορέας είναι το ειδικό εκείνο αγγείο το οποίο περιείχε το λάδι που δινόταν στους νικητές των Παναθηναίων. Ο αριθμός των αμφορέων που δινόταν στο νικητή ποίκιλε ανάλογα με τη δυσκολία του αθλήματος. Στη μία όψη των παναθηναϊκών αμφορέων εμφανιζόταν πάντα η Αθηνά, δοσμένη με αρχαϊστικό τρόπο. Κατά τα μεταγενέστερα χρόνια, προστέθηκαν δύο κίονες στο κιονόκρανο των οποίων βρισκόταν πετεινοί ή αγάλματα της Ειρήνης, του Τριπτόλεμου και του Πλούτου. Μάλλον για πρώτη φορά παναθηναϊκοί αμφορείς μοιράστηκαν το 560 π.Χ. και κατασκευάζονταν μέχρι το 400. Για την περίοδο 492-412 φέρουν το όνομα του επώνυμου άρχοντα, γεγονός που καθιστά εύκολη τη χρονολόγησή τους.
Source/Photography/Bibliography
J.J.Pollitt, The Art of Greece; Sources and Documents (1965). Gobbets in translation.
Vitruvius, Ten Books on Architecture (The translation by M.H.Morgan is clear, or use the Loeb edition). Although written under Augustus with Hellenistic-Roman outlook, much is illuminating for classical Greek architecture.
A. Orlandos, Les Matériaux de construction et la technique architecturale des anciens Grecs (1966-8; also in Greek, Ta Ylika Domis ...). A step by step account of techniques from quarry to roofing, with ref.s to ancient texts.
http://www.ox.ac.uk
R. Martin, Manuel d'architecture grecque 1: Matériaux et techniques (1965). Similar to Orlandos, but with different emphases. Vols 2ff never appeared.
J.J. Coulton, 'Lifting in early Greek architecture'. JHS 94 (1974) 1-19. As title, but also with social implications.
Richard E. Jones: Greek and Cypriot Pottery: A Review of Scientific Studies. Athens 1985.
Martin Robinson, The Art of Vase-Painting in Classical Athens, Cambridge, 1992.
Arthur Dale Trendall, Red figure Vases of South Italy and Sicily, London, 1989.
Arthur Dale Trendall, Red figure Vases of South Italy and Sicily, London, 1989.
Von Bothmer, Dietrich (1987). Greek vase painting. New York: The Metropolitan Museum of Art. ISBN 0870990845.
Adam Winter, Die Antike Glanztonkeramik', Mainz, 1978.
J.J. Coulton, 'The second temple of Hera at Paestum and the pronaos problem'. JHS 95 (1975) 13-24. Looks at design procedure through the relation of outer and porch colonnades.
W.B. Dinsmoor, 'Structural iron in Greek architecture' AJA 26 (1922) 148-58. On the use of concealed iron beams etc.
M. Korres, 'The construction of ancient Greek temples' in R.Economakis (ed.) Acropolis Restoration (1994) 20-27.
M. Korres, From Pentelicon to the Parthenon (1995; earlier German and Greek editions). Magnificent drawings of quarrying, transport and the building site, with many pertinent observations.
R.L. Scranton, 'Greek building' in C.Roebuck (ed.), The Muses at Work (1969) 2-35. A brief account of organisation and methods.
L.T. Shoe, 'Dark stone in Greek architecture' Hesperia Suppl. 8 (1952) 341-52. Analysing the reasons for its use.
W.B. Dinsmoor, 'Structural iron in Greek architecture' AJA 26 (1922) 148-58. On the use of concealed iron beams etc.
M. Korres, 'The construction of ancient Greek temples' in R.Economakis (ed.) Acropolis Restoration (1994) 20-27.
M. Korres, From Pentelicon to the Parthenon (1995; earlier German and Greek editions). Magnificent drawings of quarrying, transport and the building site, with many pertinent observations.
R.L. Scranton, 'Greek building' in C.Roebuck (ed.), The Muses at Work (1969) 2-35. A brief account of organisation and methods.
L.T. Shoe, 'Dark stone in Greek architecture' Hesperia Suppl. 8 (1952) 341-52. Analysing the reasons for its use.
John Beazley, Attic Black-Figure Vase Painters, Oxford University Press, Oxford, 1956.
John Beazley, Attic Red-Figure Vase Painters, Oxford University Press, Oxford, 1942.
John Beazley, The Development of Attic Black-Figure, University of California, 1951.
John Beazley, Paralipomena, Oxford University Press, Oxford, 1971.
John Boardman, Athenian Black figure Vases, London, 1974.
John Boardman, Athenian Red Figure Vases, London, 1975.
Sheramy Bundrick (October 17, 2005). Music and Image in Classical Athens. Cambridge University Press.
Coldstream, J. N., Geometric Greece 900–700 BC, London 2003 (Second Edition).
Joseph Veach Noble: The Techniques of Painted Attic Pottery. New York 1965.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου