Fragment of black figure tablet from a tomb at Spata / Απότμημα γραπτού επιτύμβιου πίνακα από τάφο στα Σπάτα

Artifacts

Craters, vases ect. / Κρατήρες, αγγεία κ.α.

Material: Clay

Provenance: From a tomb at Spata, eastern Attica.

Gift of the Vlastos-Serpieri family

Height: 0.37m. Inv. no: ΣΒ 512

Exhibition place: Room 60, Case 8, no. 4

The fragment comes from a rectangular tablet intended to ornament a grave. It depicts two men wearing a cloak and walking towards the right. The man who is fully preserved is raising his right hand and opening his mouth. Judging from similar, intact, works it is to be conjectured that the composition showed a chorus-like gathering of men, who are making their farewells by lamenting the deceased (prothesis). Anatomical details and garments are rendered by means of a few fluent incisions.

The painting is attributed to the potter, and most probably painter, Lydos, who along with Amasis and Exekias make up the trio of the most important craftmen of the black-figure style. His signature on a cauldron and an amphora implies that he was probably a foreigner from Lydia, who was trained and produced vases that followed Attic traditions. Active from before 560 BC to about 535 BC, Lydos had many pupils in his workshop and his artistic influence spread beyond Attica. He drew scenes dealing with burial customs on vases of various shapes.

Despite its partial state of preservation, the tablet offers important evidence pertaining to the lost works of monumental painting of the Archaic period. Its flat surface and the height of the figures, much greater than those on vases, recalls the treatment and rendering of scenes in large scale. In the notebook in which he recorded his purchases, the collector Michael Vlastos notes that he bought the fragments of the clay tablet by Lydos at Spata, in eastern Attica, from the antiques dealer Theodoros Giannopoulos for 4,483 drachmas on 11 September 1934.

Υλικό: Πηλός

Προέλευση: Από τάφο στα Σπάτα Αττικής.

Δωρεά οικογενείας Βλαστού-Σερπιέρη.

Ύψος: 0,37μ. Αρ. ευρ.: ΣΒ 512

Χώρος έκθεσης: Αίθουσα 60, προθήκη 8, αρ. 4

Το θραύσμα προέρχεται από ορθογώνιο πίνακα για διακόσμηση τάφου. Εικονίζονται δύο ιματιοφόροι άνδρες βαδίζοντας προς τα δεξιά. Ο πλήρως σωζόμενος υψώνει το δεξί χέρι και ανοίγει έντονα το στόμα. Κρίνοντας από ανάλογα, ακέραια έργα, εικάζεται ότι η σύνθεση παρουσίαζε «χορό» ανδρών, οι οποίοι αποχαιρετούν με θρήνο νεκρό (πρόθεση). Με ελάχιστη και άνετη χάραξη αποδίδονται ανατομικές λεπτομέρειες και τα ενδύματα.

Το έργο αποδίδεται στον αγγειογράφο, και πιθανότατα και αγγειοπλάστη, Λυδό, ο οποίος μαζί με τον Άμασι και τον Εξηκία συνιστούν την τριάδα των σπουδαιότερων τεχνιτών του αττικού μελανόμορφου ρυθμού. Η υπογραφή του «ο Λυδός» σε ένα λέβητα και έναν αμφορέα υπαινίσσεται πιθανώς ξένο από τη Λυδία, μέτοικο ή δούλο, ο οποίος μαθήτευσε και παρήγε σύμφωνα με την αττική παράδοση. Έδρασε την περίοδο πριν από 560 έως περίπου το 535 π.Χ. Είχε πολλούς μαθητές στο εργαστήριό του και άσκησε επιρροή και πέραν της Αττικής. Ζωγράφισε θέματα σχετικά με τα νεκρικά έθιμα και σε αγγεία διαφόρων σχημάτων. Παρά την αποσπασματική διατήρηση, το έργο αποτελεί σπουδαία μαρτυρία για τα χαμένα έργα της μνημειακής ζωγραφικής των αρχαϊκών χρόνων. Η επίπεδη επιφάνειά του και το ύψος των μορφών, το οποίο υπερβαίνει εκείνων στα αγγεία, παραπέμπει στον τρόπο εικαστικής διαχείρισης και απόδοσης παραστάσεων σε μεγάλη κλίμακα.

Στο τετράδιο αγορών του συλλέκτη Μιχαήλ Βλαστού αναφέρεται ότι τα θραύσματα του ταφικού πίνακα του Λυδού από τα Σπάτα αγοράστηκαν την 11η Σεπτεμβρίου του 1934 από τον αρχαιοπώλη Θεόδωρο Γιαννόπουλο αντί 4.483 δραχμών.

Bibliography: Μ. Τiverios, Ο Λυδός και το έργο του. Συμβολή στην έρευνα της αττικής μελανόμορφης αγγειογραφίας, Δημοσιεύματα του Αρχαιολογικού Δελτίου no. 23, Αthens 1976.